Categories: słownik

Czym jest rozumowanie dedukcyjne?

5
(1)

Rozumowanie dedukcyjne jest podstawową formą prawidłowego rozumowania.

Dedukcja rozpoczyna się od ogólnego stwierdzenia lub hipotezy i bada możliwości osiągnięcia określonego, logicznego wniosku.

Metoda naukowa wykorzystuje dedukcję do testowania hipotez i teorii.

Rozumowanie dedukcyjne zwykle następuje w kilku krokach. Najpierw jest pierwsza przesłanka, potem – druga, a na końcu występuje wnioskowanie. Powszechną formą wnioskowania dedukcyjnego jest sylogizm, w którym dwa stwierdzenia – przesłanka główna i przesłanka drugorzędna – prowadzą do logicznego wniosku.

Uważa się, że sylogizmy są dobrym sposobem testowania wnioskowania dedukcyjnego, aby upewnić się, że argument jest słuszny.

Na przykład:

  1. Wszyscy ludzie są śmiertelni (główna przesłanka).
  2. Ignacy jest człowiekiem (drugorzędna przesłanka).
  3. Dlatego Ignacy jest śmiertelny (wniosek).

Aby rozumowanie dedukcyjne było prawidłowe, hipoteza musi być poprawna. Zakłada się, że przesłanki „Wszyscy ludzie są śmiertelni” i „Ignacy jest mężczyzną” są prawdziwe, a zatem wniosek jest logiczny i prawdziwy. W rozumowaniu dedukcyjnym, jeśli coś jest prawdą o jakiejś klasie rzeczy w ogóle, jest to również prawdą dla wszystkich członków tej klasy.

Wnioski z wnioskowania dedukcyjnego są pewne, o ile przesłanki są prawdziwe. Co ważne, można dojść do logicznego wniosku, nawet jeśli uogólnienie nie jest prawdą. Jeśli uogólnienie jest błędne, wniosek może być logiczny, ale może też być nieprawdziwy.

Na przykład:

  1. Wszystkie wysokie kobiety są koszykarkami.
  2. Balbina jest wysoka.
  3. Dlatego Balbina jest koszykarką.

Powyższy argument jest logicznie uzasadniony, ale jest nieprawdziwy, ponieważ oryginalne twierdzenie jest fałszywe.

 

Czy ten tekst był dla Ciebie wartościowy?

Adam J. Wichura

Psycholingwista, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Bada mechanizmy wpływu, manipulacji i dezinformacji – analizuje, jak słowa kształtują percepcję, decyzje i przekonania. Promotor myślenia krytycznego, racjonalnego sceptycyzmu i metody naukowej. Z zawodu analityk marketingowy.

Share
Published by
Adam J. Wichura

Recent Posts

Europejski portfel tożsamości cyfrowej – czy jest się czego bać?

“Nadchodzi [...] pełna kontrola i inwigilacja Twojego życia”. I to już od 2026, kiedy “każdy…

2 days ago

Wpływ ChatGPT na mózg – czy AI nas ogłupia?

Nowinki technologiczne zawsze wzbudzały strach. Druk miał zniszczyć autorytet wiedzy, telewizja - prowadzić do “gnicia…

7 days ago

List do wyborcy: o Polsce, która wciąż może być wspólna

Drogi Wyborco, Drogi Rodaku, W przededniu wyborów chciałbym poprosić Cię o coś więcej niż tylko…

4 weeks ago

Jak wznieść się ponad plemienność – 15 zasad świadomego wyborcy w 2025

Dziś, w obliczu kolejnych wyborów prezydenckich w Polsce, nie sposób uciec od refleksji nad tym,…

2 months ago

10 lekcji Feynmana o nauce, które każdy powinien poznać

Richard Feynman, laureat Nagrody Nobla, błyskotliwy fizyk i jeden z najbarwniejszych popularyzatorów nauki XX wieku,…

2 months ago

Jak myśleć krytycznie w praktyce? 15 konkretów na każdy dzień

W dobie, gdy każdy może być internetowym ekspertem, a publiczny dyskurs przypomina raczej Fame MMA…

2 months ago